Dharmy ani nie powstają, ani nie wygasają. Jeśli jesteś tego świadomy, wszyscy Buddowie są stale przed tobą.
To cytat z Sutry Awatamsaka. Jest on samą istotą buddyzmu, podsumowaniem wszystkich nauk Buddy i ich podstawą. Jeśli zapytacie, w odniesieniu do czego Budda osiągnął oświecenie, to jest to odpowiedź. Wszystkie inne nauki Buddy są szczegółowymi wyjaśnieniami opartymi na tym. Większość ludzi sądzi jednak, że wszystko jest śmiertelne, że wszystko, co się narodziło, musi umrzeć. Buddyzm faktycznie naucza, że istnieje nieustanny cykl narodzin, starzenia się, cierpienia i śmierci. Ale jeśli tak jest, to jak Budda mógł powiedzieć, że dharmy ani nie powstają, ani nie wygasają? Co nie jest śmiertelne? Otacza nas życie, które musi umrzeć, więc zastanawiamy się, dlaczego Budda tak powiedział i co przez to rozumiał. Jeśli pojmiesz tę jedną prawdę, że dharmy nie są ani stwarzane, ani wygaszane, znajdziesz drogę i nie będzie już nic więcej do poznania. Jednak dojście do zrozumienia tej prawdy jest tak trudne, że wszyscy mają wątpliwości co do słuszności tego stwierdzenia. Jeśli prawdą jest, że dharmy ani nie powstają, ani nie wygasają, to jaki jest wszechświat? Jest stale trwający, wieczny. I ten wszechświat, który ani nie powstaje, ani nie wygasa, nazywany jest w buddyzmie „wieczną sferą Dharmy”, „niezmiennie trwającą sferą”.
Pozwólcie, że zacytuję wam Sutrę Lotosu:
Ponieważ Dharma jest zawsze na swoim miejscu, świat doczesny także nieprzerwanie trwa.
„Dharma” odnosi się tutaj do prawa niepowstawania i niewygasania. Niebiosa dewów i królestwa ziemskich istot są częścią tego niepowstawania, niewygasania. Wszystko stale trwa. Na pierwszy rzut oka wszystko wydaje się być w procesie narodzin i śmierci, ale tak nie jest. To powierzchowna obserwacja. W rzeczywistości cały wszechświat nieustannie trwa i jest niezniszczalny. W buddyzmie nazywamy to Dharmakają, ostateczną rzeczywistością leżącą u podstaw wszystkich rzeczy. W Sutrze Awatamsaka jest to również określane jako nieograniczona przyczynowość, nieograniczony wpływ każdej rzeczy na wszystkie rzeczy oraz wszystkich rzeczy na każdą rzecz. Wszystko jest nieskończenie ze sobą splecione i ani nie powstaje, ani nie wygasa. We wszechświecie wszystko jest harmonijnie zintegrowane. Niezależnie od obserwowanych przez nas zmian, które zachodzą jak w kalejdoskopie, wszystko trwa nieprzerwanie i jest wieczne. Zdając sobie z tego sprawę, zaczynasz rozumieć buddyzm i wszystkie twoje problemy dotyczące buddyzmu zostają rozwiązane. Ale jeśli tego nie urzeczywistnisz, nigdy nie zrozumiesz, o co chodzi w buddyzmie.
Widzisz, chociaż postrzegamy świat jako wypełniony rzeczami, które są stwarzane i unicestwiane, to w podstawowej rzeczywistości tak nie jest. Fundamentalna rzeczywistość to stałe trwanie, wieczność, stan niestwarzania i niewygaszania. Możesz zapytać teraz, skąd wzięła się ta zasada niestwarzania, niewygaszania. Nie pochodzi ona skądś, wszechświat ani nie stwarza, ani nie wygasza. Nieustannie trwa. Jeśli zaczniesz rozumieć doskonałą jedność wszystkiego poprzez to „niestwarzanie, niewygaszanie”, jeśli zrozumiesz to w pełni i będziesz żyć zgodnie z tym, wtedy nie będziesz potrzebować raju ani nieba. Gdziekolwiek będziesz, będzie tam świat Absolutu.
(fragment mowy Dharmy wygłoszonej 6 stycznia 1981 r. w świątyni Haeinsa)
Tłum. z jęz. ang.: Leszek Wojas
DHARMA (sanskr. dharma, pali dhamma; kor. pŏp; „prawo wszechświata”) – 1) Najwyższa Prawda; 2) nauki Buddy; 3) (dharmy, pisane z małej litery) elementarne, nierozkładalne składniki wszystkiego, co istnieje, zarówno w otaczającym nas świecie (jak np. cząstki elementarne), jak i w świadomości. Dharma jako przejaw Najwyższej Prawdy określa porządek kosmiczny, przyrodniczy i społeczny. Dharma jako nauki Buddy określa moralność, prawo i obyczaje, a zarazem wskazuje ścieżkę do poznania Najwyższej Prawdy. Dharma jako elementarne składniki rzeczywistości tworzy zarówno otaczający nas świat (m.in. cząstki elementarne), jak i świadomość. Dharmakaja („ciało Dharmy”) oznacza urzeczywistnienie ostatecznej natury umysłu i zjawisk; jedno z trzech ciał Buddy. Jest to natura mądrości buddy, która jest niekonceptualna i niedefiniowalna.