Wŏnhyo

Wŏnhyo (617-686) – jeden z największych myślicieli koreańskich, który w znacznym stopniu ukształtował buddyzm w Korei. Wywarł także wpływ na buddyzm chiński. Jego imię oznacza „Brzask rozpraszający ciemności”.

Prowadził intensywną działalność pisarską: napisał 98 książek (240 tomów), z czego większość stanowiły komentarze i objaśnienia tekstów mahajany oraz eseje. Do dziś przetrwały 22 tomy jego pism. W szczególności jego traktaty o Sutrze Awatamsaka i komentarze do niej wywarły duży wpływ na buddyzm zarówno chiński, jak i koreański.

Nauczanie Wŏnhyo miało charakter synkretyczny: postrzegał buddyzm całościowo i krytycznie podchodził do jego podziału na różne szkoły. Dążył do zintegrowania różnych doktryn buddyjskich; nazwał tę ideę hwadzong, co można przetłumaczyć jako „pojednanie doktrynalnych różnic”. Ukształtowany przez niego system nazywano „buddyzmem synkretycznym” (kor. tong pulgyo), „buddyzmem całościowym” (kor. chŏn pulgyo) czy też „buddyzmem zsyntetyzowanym i zjednoczonym” (kor. chonghap tongil pulgyo). Jego wizja buddyzmu została najpełniej przedstawiona w dziele Traktat o harmonijnym pojmowaniu dziesięciu doktryn (Simmun hwadzong-non).

Wŏnhyo założył szkołę pŏpsong (Natury Dharmy; sanskr. dharmalakszana, zwana także jogaczarą), która stała się jedną z pięciu najważniejszych tradycji buddyzmu Silli w tym okresie. Bywa również uważany za faktycznego założyciela szkoły hwaŏm (chiń. huayan).

Za życia budził znaczne kontrowersje, ponieważ nie tylko przeciwstawiał się formalizowaniu buddyzmu, lecz także otwarcie lekceważył autorytety i łamał reguły. Między innymi nawiązał głośny romans z księżniczką Yoseok; z tego związku urodził się  Seol Chong (650-730), który stał się jednym z najwybitniejszych uczonych żyjących w czasach Zjednoczonej Silli; m.in. stworzył ok. 692 r. sposób zapisu ideogramów chińskich, dostosowany do wymogów gramatyki koreańskiej (tzw. system idu).

Wŏnhyo stosował niekonwencjonalne metody nauczania, kładąc nacisk na rozwijanie praktycznej mądrości i popularyzując buddyzm – przede wszystkim kult Buddy Amidy – wśród najniższych warstw społecznych. Ponadto zdecydowanie krytykował polityczne uwikłanie mnichów. Został doceniony po śmierci (przyznano mu pośmiertnie tytuł Hwajaeng Kuksa – Nauczyciel Narodowy Harmonizujący Sprzeczności), a pozostawione przez niego pisma stały się podstawą dalszego rozwoju buddyzmu koreańskiego.

Wŏnhyo – ze względu na ekscentryczny charakter i przypisywane mu zdolności cudotwórcze – stał się bohaterem licznych legend ludowych.