Baizhang Huaihai 百丈懷海 (kor. Paekchang Hohae; jap. Hyakujō Ekai; 749–814) – chiński mistrz czan żyjący w czasach dynastii Tang, spadkobierca Dharmy Mazu Daoyi (709–788).
Urodził się w arystokratycznej i wpływowej rodzinie Wang w Fuzhou (obecnie stolica prowincji Fujian). Jako dziecko odebrał staranne wykształcenie, a jako nastolatek rozpoczął życie monastyczne u Huizhao z Xishan, który był uczniem mistrza czan Nanyue Huairanga. Pełne święcenia otrzymał w wieku 19 lat od mnicha Fachao z Hengshan w Hunanie. Podczas pobytu w świątyni Fucha w Lujiang (prow. Anhui) przeczytał cały kanon buddyjski. Później udał się do prowincji Jiangxi, gdzie przez 6 lat studiował teksty buddyjskie pod kierunkiem mistrza czan Mazu Daoyi i ostatecznie osiągnął oświecenie.
Po śmierci Mazu w 788 roku Baizhang udał się do Shimen w Zhejiangu, a następnie przeniósł się do Hongzhou (obecnie miasto Yichun, pow. Fengxin w prowincji Jiangxi), gdzie zamieszkał na urwistej skale góry Daxiong zwanej Baizhang, od której wziął się jego przydomek. Założył tam klasztor Dazhi shousheng chansi (Świątynia Czan Wielkiej Mądrości Długowiecznego Mistrza), w którym nauczał przez następne 20 lat, aż do swojej śmierci w 814 roku. Pośmiertnie nadano mu m.in. tytuł „Mistrza Czan Wielkiej Mądrości”.
Według relacji z czasów dynastii Song Baizhang opracował dla tego klasztoru nowatorski kodeks przepisów klasztornych, znany jako Czyste Reguły Baizhanga (百丈清規 Baizhang Qinggui; kor. Paekchang ch’ŏnggyu; jap. Hyakujō shingi), który zrywał z zasadami obowiązującymi w indyjskiej winaji, ustanawiając w zamian zasady zgodne z tradycją chińską. Tekst tego kodeksu nie zachował się, ale jego skrócona wersja zawarta jest w Regułach szkoły czan (Chanmen guishi; kor. Sŏnmun kyusik; jap. Zenmon kishiki). W klasztorze wybudowano Salę Dharmy przeznaczoną dla mnichów, co wówczas było innowacją, a później stało się standardem dla stylu czan. W okresach praktyki mnisi w tej sali medytowali, spożywali posiłki (według określonego rytuału) i spali na tych samych słomianych matach. Nowy wzór życia monastycznego czan obejmował pracę (w tym prace rolnicze), co było sprzeczne z tradycyjnymi regułami, ale umożliwiało społecznościom mnichów czan zachowanie samowystarczalności. Rozwiązanie to pomogło wspólnotom czan przetrwać prześladowania antybuddyjskie w okresie panowania cesarza Wuzonga w latach 842–845.
Ze względu na przełomowe znaczenie tych reguł Baizhang jest często uznawany za prekursora nowego stylu w tradycji czan. Baizhangowi jest również przypisywana słynna maksyma czan „dzień bez pracy jest dniem bez jedzenia”. Zarówno styl życia monastycznego opisany przez Baizhanga, jak i forma architektoniczna jego klasztoru stały się wzorami dla późniejszych klasztorów w tradycji czan i zen.
Centralną kwestią w nauczaniu Baizhanga jest niewyrażalność (nieopisywalność) rzeczywistości. Ostatecznej rzeczywistości nie można wyrazić w konwencjonalnych kategoriach pojęciowych, ponieważ wykracza ona poza obszar słów i koncepcji. Baizhang wyróżniał trzy etapy w praktyce czan:
– pierwszy: oderwanie się od rzeczy i osiągnięcie stanu spokoju i nierozróżniania,
– drugi: przekroczenie ograniczeń etapu pierwszego i porzucenie subtelnych form przywiązania,
– trzeci: ostateczne przekroczenie wszelkich przeszkód i osiągnięcie stanu buddy.
Baizhang miał wielu uczniów, spośród których najbardziej znani byli Guishan Lingyou, Nanquan Puyuan i Huangbo Xiyun (uczniem Huangbo był Linji Yixuan, który założył później szkołę linji).
Baizhang Huaihai występuje w koanach: 26, 53, 70, 71, 72 i 73 z Zapisków z Błękitnej Skały, 2 i 40 z Bezbramnej bramy oraz 6 i 8 z Zapisków Wielkiego Spokoju.