Jeśli powiesz, że jest to właściwe, to tak jakbyś zakładał głowę na głowę. Jeśli powiesz, że to nie jest właściwe, to jest to tak, jakbyś chciał żyć, odcinając sobie głowę. Gdybyś znalazł się w takiej sytuacji, co byś zrobił?
Pewien stary mistrz powiedział:
„Przebij się przez problem lub wątpliwość, których żadne słowa nie mogły pokonać. Wtedy wszystko stanie się jasne i przejrzyste, bez chmury wątpliwości nad twoją głową”.
To właśnie nazywamy „nie-sensem nie-działania”.
Stary mistrz wygłosił następny werset:
„Sosna wysoka na tysiąc stóp bez najmniejszej gałęzi. Jaki właściwie jest pożytek z gałęzi?”.
Kolejny werset:
„Obraz w butelce jeszcze sprzed początku wszechświata i światło odbite w oczach Króla Cudownego Dźwięku”.
Brzmią świetnie, ale są tylko groźnymi znamionami i szóstym palcem.
Mistrz Yangshan Huiji skomentował:
„Niestety, spadł na drugi poziom, mimo że osiągnął przebłysk oświecenia”.
Wykonał tylko połowę pracy.
Mistrz Xiushan Zhu (Longji Shaoxiu) stwierdził:
„Cudownie jest coś wiedzieć, ale ja zaakceptuję cię tylko wtedy, gdy dotrzesz do królestwa nie-wiedzy”.
Mistrz Dahui Zonggao powiedział:
„To jest jak niezliczone alejki pełne kwiatów i muzyki dochodzącej ze wszystkich stron”.
Kto odważy się otworzyć usta? Jeśli jest ktoś, kto się odważy, niech wystąpi i powie. Gdyby ktoś odważył się powiedzieć: „To tak, jakby dzwonić z zatkanymi uszami w dzwon i ukrywać ciało, gdy cień jest widoczny”, powiedziałbym wtedy: „Skąd czerpiesz takie mądre pomysły? Powiedz mi, czy są dobre, czy złe”.
Jest tam niebieski, wysoki, okazały klif, jest gąszcz pełen sosen i cyprysów, do morza płynie potok, na niebie jest kłębowisko chmur, rozlega się śpiew wszelkiego rodzaju ptaków, pole rozciąga się szeroko i daleko, ogromne morze uderza potężnymi falami, jest tam wielki pokaz zjawisk, a do tego jeszcze zmieniają się pory roku. Teraz powiedz mi: gdzie jest Buddha-Dharma?
Sutra mówi:
„Trzy sfery życia (świat cech materialnych, świat zmysłowych pragnień, świat bezforemności czystego umysłu) są tylko myśleniem”.
Stary mistrz powiedział:
„Prawdziwy umysł objawia się w kołyszącej się na wietrze gałęzi, w odbiciu księżyca w wodzie, w barwnym kwiecie i zielonej łodydze bambusa”.
Następnie dodał:
„Wszystko jest prawdziwym znaczeniem umysłu Patriarchów, tak jak jasno się przejawia”.
W takim razie powiedz mi, czym jest prawdziwy umysł, który ujawnia swoją jasną i wzniosłą naturę, oraz prawdziwe znaczenie umysłu Patriarchów? Gdyby nie było Buddy-Dharmy, czy Budda zwodziłby ludzi? Jeśli nie zwodzi ludzi, to jak możemy to zrozumieć?
Stary mistrz powiedział:
„Nie powinno się zajmować różnymi sprawami, ale też nie powinno się nic nie robić. Zniszczę żółty pawilon jednym uderzeniem i przewrócę górę Aengmu do góry nogami pod moimi stopami. Kiedy energia wzrasta, zwiększaj ją jeszcze bardziej, kiedy nie ma zabawy, to jest zabawą”.
Jednak jest to jak dorzucanie chleba do zupy; wielki wysiłek, ale żadnej zasługi.
Pewien mnich zapytał: „Jakie jest znaczenie niezmienności?”. Stary mnich odpowiedział: „Słońce wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie”. Kiedy inny mnich zadał to samo pytanie, stary mnich użył swoich rąk, aby pokazać im, jak płynie woda, i w tej chwili obaj mnisi się przebudzili. A teraz powiedz mi, do czego się przebudzili? To wielki błąd. To tak, jakby odmówić przyjęcia słodkiej brzoskwini i persymony, a
następnie pójść na górę, by zjeść kwaśne owoce. Jakie jest rozwiązanie? Posłuchaj uważnie.
Stary mnich wziął głęboki oddech i powiedział: „Niestety! Biedny stary mnich wprowadził w błąd nowicjuszy. Może zająć im trzydzieści lat, zanim poznają prawdę”.
Tłum. z jęz. ang.: Leszek Wojas