Yunmen Wenyan

Yunmen Wenyan (kor. Unmun Munyŏn; jap. Ummon Bun’en; 864–949) – chiński mistrz czan, założyciel szkoły yunmen. Pełne święcenia mnisie otrzymał w wieku 18 lat, otrzymując imię dharmy Wenyan. Uczył się u wielu słynnych chińskich mistrzów, m.in. u Muzhou Daozonga (780–877) oraz Xufenga Yicuna (822–908).

Po długim okresie aktywnej działalności jako mistrz czan w południowych Chinach w 923 roku założył klasztor u podnóża góry Yunmen, od której przyjął też imię. Spędził tam kilkadziesiąt ostatnich lat życia. Stworzona przez niego szkoła yunmen rozwijała się przez około 300 lat; pod koniec panowania południowej dynastii Song została wchłonięta przez szkołę linji. Jego naukami inspirował się m.in. Dahui Zonggao (1089–1163).

Rozwinięta przez Yunmena praktyka opiera się na rozwijaniu „wielkiej wątpliwości”. Wiele z jego paradoksalnych stwierdzeń jest przywoływanych do dziś. Osiemnaście dialogów Yunmena włączono jako koany do zbioru Zapiski z Błękitnej Skały.

Linia przekazu Yunmena jest wciąż żywa dzięki mistrzowi czan Xu Yunowi (1840–1959), który odbudował też świątynię Yunmen.

Po polsku ukazała się książka Brama chmur. Nauczanie mistrza zen Yün-men (Miska Ryżu, Warszawa 2006).