Zhaozhou Congshen

Zhaozhou Congshen (Chao-chou, jap. Jōshū Jūshin; 778–897) – jeden z najbardziej znanych mistrzów czan w starożytnych Chinach. Znany z błyskotliwych debat słownych.

Pochodził z rodziny He z miasteczka Hexiang w Caozhou (w pobliżu dzisiejszego miasta Heze w prowincji Shandong). Został mnichem-nowicjuszem w klasztorze Hutong jeszcze jako chłopiec; jego pierwszym nauczycielem był Nanquan Puyuan (748–835). Po uzyskaniu potwierdzonego przez mistrza oświecenia w wieku 18 lat udał się w celu przyjęcia pełnych święceń mnisich na górę Song. Po ich uzyskaniu wrócił do Nanquana Puyuana, u którego praktykował przez kolejne kilkadziesiąt lat.

Najsłynniejszy chyba związany z nim koan to mu:

Mnich zapytał Zhaozhou: „Czy pies ma naturę Buddy?”.
„Wu” (jap. mu; nie) – odpowiedział mistrz.

Zhaozhou Congshen pojawia się też w innym bardzo znanym koanie:

Pewnego dnia w klasztorze mnisi ze wschodniego i zachodniego skrzydła kłócili się o kota. Gdy Nanquan usłyszał wrzawę, złapał kota i powiedział: „Jeśli ktoś z was wypowie właściwe słowo, oszczędzę życie kota”. Żaden mnichów nie potrafił znaleźć tego właściwego słowa. Wtedy Nanquan brzytwą do golenia głowy rozciął kota na pół.
Gdy wieczorem do klasztoru powrócił Zhaozhou, mistrz opowiedział mu o całym incydencie. Wtedy Zhaozhou bez słowa wstał, zdjął sandały, położył je sobie na głowie i wyszedł. Mistrz powiedział: „Gdybyś tam wtedy był, ocaliłbyś tego kota!”.

Po śmierci Nanquana Zhaozhou, mając pięćdziesiąt siedem lat, wyruszył w trwającą przeszło dwadzieścia lat wędrówkę po Chinach, by spotkać się z wielkimi mistrzami tego okresu. Przebywał m.in. u takich nauczycieli, jak Huangbo Xiyun (zm. 850), Jiashan Shanhui (805–881) i Yanguan Qi’an (752–843).

Pod koniec życia, w wieku osiemdziesięciu lat, osiadł w klasztorze Guanyin, przemianowanym potem na Bailin, w dystrykcie Zhaozhou (skąd wziął się pierwszy człon jego nazwiska) w dzisiejszej prowincji Hebei. Nauczał w nim aż do swojej śmierci.

Zhaozhou nie założył własnej szkoły, jednak z jego nauk czerpały wszystkie szkoły czan.

Zbiór jego mów Dharmy został wydany jako Zhaozhou chanshi yulu.

Występuje w koanach 2, 9, 30, 41, 45, 52, 57, 58, 59, 64, 80, 96 z Zapisków z Błękitnej Skały, 9, 10, 18, 39, 47, 57, 63 z Zapisków Wielkiego Spokoju oraz 1, 7, 11 14, 19, 31, 37 z Bezbramnej bramy.