Sosnowy wiatr o północy na górze Lu
I.
Biała rosa pokrywająca dziedziniec
Nawilża ukryte storczyki.
Wyblakłe liście, nieliczne kwiaty –
Tylko połowa z nich zachowała swój zapach.
Zimny księżyc wisi samotnie;
Ludzie są pogrążeni w milczeniu.
Sosnowy wiatr wieje na wskroś:
Noc faluje zimnem.
II.
Sosnowe podmuchy wiatru
Przewalają się jak fale na morzu.
Raz za razem, niebiańska melodia
Rozbrzmiewa wysoko w chmurach.
Człowiek Drogi oczyszcza o północy swoje uszy
I wstaje samotnie, by ofiarować kadzidło,
Księżyc nad głową świeci w pełni.
III.
Serce czan jest spokojne i ciche
Pośród białych chmur.
Jesienne wody i wiosenne góry
Nie są jeszcze tym samym.
To tylko sosnowy wiatr
Gwiżdże kolejną melodię.
Głęboka noc, blady księżyc
Pogrążony we mgle.
IV.
Góra jest pusta; flet milczy.
Myśli nie są przeszkodą.
Sosnowy wiatr krążący po chatce
Dzwoni prosto do ucha.
Oto mnich z nawykiem mówienia.
Północ, odwieczna nauka
Głosi „nie-narodziny”.
Serce Buddy
Nie ma potrzeby gonić tam i z powrotem tak jak fale.
Woda, która odpływa, jest tą samą wodą, która przypływa.
Nie ma sensu zawracać po wodę,
gdy płynie wokół ciebie ze wszystkich kierunków.
Serce Buddy i światowych ludzi…
Gdzie tu jest jakaś różnica?
Tłum. z jęz. ang.: Leszek Wojas
Konsultacja sinologiczna: Ewa Skrzek
Gatha pieczęci serca
To głębokie i subtelne znaczenie – święci i zwykli ludzie są pierwotnie tacy sami.
Ci, co mówią, że jest inaczej, błędnie poszukują sznura poza konopnym splotem.
W oświeconym sercu wszystkie Dharmy przyjmowane są jednako,
A góry po deszczu nabierają intensywnych kolorów.
Gdy pojmujesz ułudę zjawisk, nirwana łączy się w jedno z życiem i śmiercią.
Rozpoczęcie siódemki czan*
Wszyscy weszli do sali, by żarliwie praktykować.
Zobaczmy teraz, kto podpiera się długim niebiańskim mieczem.
Czy pojawi się Budda, czy też demon, obaj muszą zostać pokonani.
Bezpośrednie nauczanie zabarwia krwią niebo Brahmy.
Tajemna brama ze złotym zamkiem została otwarta,
Niezmierzone nieszczęścia i ignorancja zanikają podczas siedzenia.
Gdy jednym pchnięciem pustka zostaje przebita i się rozpada,
Ukazuje się prawdziwa twarz, niczym zrodzona przez matkę.
_____
*siódemka czan – siedmiodniowe odosobnienie czan.
O praktykowaniu czan
(gatha w dwunastu wierszach)
1. Praktykowanie czan nie jest mistyczne.
To tylko doświadczanie i zgłębianie prawdziwego źródła.
Poza umysłem pierwotnie nie ma żadnej Dharmy,
Jak więc może To być niebem ukrytym za chmurami?
2. Praktykowanie czan nie jest zdobywaniem wiedzy.
Wiedza poszerza jedynie wyobrażenie o świecie.
Tego doświadczenia nie da się przekazać,
Poznasz je jedynie w chwili oświecenia.
3. Zgłębianie czan nie polega na ciągłym zadawaniu pytań.
Nadmiar pytań staje się chorobą.
Gdy chcesz jak Guanyin postrzegać dźwięki świata,
Zwróć się do wewnątrz i wejrzyj w swą prawdziwą naturę.
4. Praktykowanie czan nie jest paplaniną uczniów.
Ci, co dyskutują, to goście zza klasztornej bramy.
Jeśli sądzą, że zrozumieli sens czan,
To tak jakby twierdzili, że żółw zmienia się w rybę.
5. Doświadczenia czan nie można opisać słowami,
Ale mowa nie ma żadnych przeszkód.
Jednakże, gdy ostatecznie urzeczywistnisz pustkę,
Słowa staną się podobne do kurzu lub pyłu.
6. Zgłębianie czan to wnikanie we własną naturę.
Nie opieraj się, lecz płyń zawsze z prądem.
Twoja prawdziwa natura nie wymaga polerowania,
Jest pierwotnie nieskazitelna, jasna i świetlista.
7. Praktykowanie czan jest jak zbieranie skarbów.
Ale przyjmuj je jedynie od rodziny mieszkającej w górach¹.
Gdy To nieoczekiwanie pojawi się przed tobą,
Wszystko zostanie ostatecznie rozpoznane.
8. Praktykowanie czan jest jak wspinanie się na szczyt.
Gdy to akceptujesz, jesteś gotów przekroczyć życie i śmierć.
Ale gdy bierzesz to do ręki, by uważnie się przyjrzeć,
Wybuchasz śmiechem, który powaliłby nawet Hanshana².
9. Zgłębianie czan wymaga obecności wielkiego wątpienia.
To ono odcina fałszywe drogi i ślepe zaułki.
Kiedy przewrócisz i zdepczesz ten wzniosły wspaniały szczyt,
Niebo ostatecznie się wywróci i nakryje ziemię.
10. W praktyce czan nie ma mówienia o czan.
Mówienie o nim wskazuje na pomieszanie.
Jeśli twój umysł wciąż nie został oświecony,
To musisz nadal gorliwie kontynuować zgłębianie.
11. W praktyce czan nie ma rozróżniania i oddzielania,
A spokój i cisza to drogocenne skarby tego domu.
Ale gdyby spojrzeć na oczy, uszy, ciało, nos i język,
To trudno byłoby opisać, jak wspaniałe są one w użyciu.
12. W praktyce czan wszyscy są wobec siebie równi.
Kiedy w jednej chwili przekroczysz wszystkie krainy Buddów,
Wtedy będziesz mógł wziąć i podnieść do góry kij³,
A twą powinnością będzie odtąd postrzeganie pierwotnego znaczenia⁴.
_____
¹Rodzina mieszkająca w górach – wspólnota mnichów z górskiego klasztoru.
²Hanshan (Zimna Góra) 寒山 – imię chińskiego mistrza czan i poety, żyjącego za dynastii Tang. Właściwie nazywał się Yang Wen 杨温. Urodził się i wychował w Chang’an (dzisiejszy Xi’an) w prowincji Shaanxi, był powiązany rodzinnie z dynastią Sui. Z przekazów wiadomo, że – będąc już pod wpływem buddyzmu – po nieudanej próbie zdania egzaminów urzędniczych postanowił zostać mnichem. W wieku 30 lat zamieszkał w zimnej grocie skalnej na górze Tiantai (prowincja Zhejiang), od której wziął swoje nowe imię. Był znany z ekscentryzmu i humorystycznego podejścia do życia. W malarstwie jest tradycyjnie przedstawiany jako roześmiana postać.
³Kij – kij patriarchów szkoły czan, używany do nauczania.
⁴Pierwotne znaczenie – prawdziwy obraz rzeczywistości, pierwotna natura, znaczenie poza wszelkim opisem.
Tłum. z jęz. chińskiego: Ewa Skrzek
Konsultacja buddologiczna: Leszek Wojas